در این جراحی که حدود 27ساعت طول کشید، پزشکان توانستند با هدست واقعیت مجازی بخشهایی از مغز و جمجمه دوقلوهای برزیلی را در دنیای مجازی از هم جدا کنند. استفاده از فناوری در حوزه پزشکی آن هم برای عمل جراحی به این پیچیدگی میتواند نوید قدمهای بزرگی در حوزه پزشکی مدرن باشد که حالا به لطف روشهایی که واقعیت مجازی فراهم کرده میتوان عملهای جراحی را چندین و چندبار، پیش از عمل واقعی تمرین کرد.
شاید بتوان گفت مراحل بسیار پیچیده این جراحی که نیاز به ظرافت و دقت به شدت بالایی دارد، بدون تکنیکهای آزمایشی که واقعیت افزوده فراهم کرده، امکان نداشت و حالا به نظر میرسد با این اتفاق مهم، چشم امید خیلی از بیمارانی که نیاز به جراحیهای پر خطر دارند به فناوریهای تازه، دوخته شدهاست. فناوریهایی که در سالهای پیش رو شیوههای عملهای جراحی را دگرگون خواهند کرد و زمینهساز اقداماتی پیشگامانه درون اتاقهای عمل خواهندشد.
آرتور و برنارد لیما که فقط چهار سال دارند در ایالت رورایما واقع در شمال برزیل به دنیا آمدند و از همان روز تولد از ناحیه سر به هم چسبیدهبودند. آنها دچار نوعی بیماری نادر بودند که باعث میشد از ناحیه جمجمه به هم متصل باشند. وضعیت خاص آرتور و لیما و نوع چسبیدگی سرشان به گونهای بود که حتی نمیتوانستند همزمان با هم راه بروند یا مشغول کاری مشترک بشوند و این موضوع مسلما برای دو پسر خردسال بسیار برای دردناک است که زمان زیادی را در بیمارستانها و تحت نظارت پزشکان بگذرانند.
موفقیت نهایی پس از 9 عمل جراحی
قصه وقتی سختتر شد که پزشکان تشخیص دادند چند عمل جراحی لازم است تا شاید بشود جمجمه و مغز دوقلوها را از هم جدا کرد. آنها در طول عمر خود 9 بار مورد جراحی قرار گرفتند و حدود 100 پزشک در تیمهای مختلف جراحی تلاش کردند زندگی عادی را برایشان فراهم کنند.
با توجه به هزینههای سنگینی که این جراحی و مراقبتهای پزشکی پس از آن در پی داشت، موسسه خیریه پزشکی «دوقلوهای بههمچسبیده جمینی» مستقر در لندن، این هزینهها را تامین کردهاست. عمل آرتور و برنارد ششمین جراحی جداسازی موفقیتآمیز توسط این گروه پزشکان و موسسه خیریه است. در حال حاضر، فشار خون و ضربان دوقلوها بعد از عمل جراحی طبیعی است و حال عمومی آنها خوب است ولی برای این که به شرایط عادی برگردند، به شش ماه مراقبت ویژه در بیمارستان نیاز دارند.
پیچیدهترین عمل جداسازی دوقلوها تا امروز
یکی دیگر از جنبههایی که این جراحی را از دیگر عملهای جداسازی دوقلوها متمایز میکند، سن بچههاست. طبق گفتههای جیلانی، آرتور و برناردو بزرگترین کودکانی بودند که تحت این عمل قرار گرفتند. در چنین شرایطی که مغزها به شدت به هم چسبیدهاند و تعداد زیادی رگ حیاتی شان در مغز، مشترک و به هم پیوستهاست، عمل جراحی دشواریهای زیادی پیدا میکند. به همین دلیل است که این عمل، چالشبرانگیزترین و پیچیدهترین جراحی جداسازی دوقلوها تا به امروز نام گرفتهاست. گابریل مفرج، جراح مغز و اعصاب از موسسه مغز ایالتی پائولو نیمایر در ریو میگوید: «این عمل خطر زیادی داشت تا حدی که ممکن بود دوقلوها طی جراحی از دست بروند اما در نهایت ما از نتیجه آن بسیار راضی هستیم؛ چون معتقد بودیم همیشه فرصتی وجود دارد و باید از آن استفاده کرد.» نور ول اواس جیلانی جراح اصلی تیم پزشکی دوقلوها عمل آرتور و برنارد را عمل جراحی عصر فضا توصیف میکند. این جراح مغز و اعصاب پاکستانی ـ انگلیسی میگوید در طول این 27 ساعت که در اتاق عمل مشغول به کار بوده، فقط 15 دقیقه استراحت کردهاست. جالب است بدانید از هر 60 هزار تولد در جهان، یک مورد منجر به دوقلوهای به هم چسبیده میشود و تنها 5 درصد آنها از سر به هم چسبیده (کرانیوپاگ) هستند.
جراحی در دنیای مجازی
حیرتانگیزترین بخش این جراحی زمانی بودهاست که تیم پزشکان جراح از اسکن مغزی و امآرآی برای تهیه نقشه دیجیتال جمجه مشترک دو برادر دوقلو استفاده کردند تا در چند جراحی آزمایشی واقعیت مجازی مراحل مختلف عمل را تمرین کردند.
هدستهای واقعیت مجازی شرایطی را فراهم میکنند که تصاویر واقعی تهیه شده از جمجمه و مغز دوقلوها در کنار مسیر رگها و استخوانها و بافتها با جزئیات زیاد قابل بررسی باشد، درست شبیه واقعیت اما به شکل مجازی.
مثل وقتی که برای تماشای فیلمهای واقعیت مجازی، عینک مخصوص میزنید و تصور میکنید خودتان هم در فضای همان فیلم قرار گرفتهاید.
این کار کمک میکند درصد خطا به کمترین مقدار برسد چون چند مرحله تمام روشهای ممکن برای جراحی مورد تمرین قرار گرفته و احتمال خطاهای مختلف بررسی شدهاست.
نتیجه تمام این تلاشها برای تیم پزشکی زمانی که آرتور و برناردو روی تخت بیمارستان به هوش میآیند و دستشان را به سوی هم دراز میکنند به ثمر نشستهاست، لحظاتی که توسط تیم پزشکی در قالب ویدئویی کوتاه ثبت شده و اگر همه چیز خوب پیش برود و زندگی دوقلوها به خوبی ادامه یابد، احتمالا تبدیل به دقایقی به یاد ماندنی و تاریخساز در علم پزشکی خواهدشد.
لحظهای که مادر دوقلوها از خوشحالی اشک میریزد و از چهارسالی میگوید که تمام روزهای آن در بیمارستانها سپری شده و حالا این امید میرود که زندگی پسرهایش به روال عادی برگردد؛ به روزهایی برای کودکی کردن به لطف علم پزشکی و فناوریهای نوین.
منابع: BBC.com و france24.com
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم:
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو مقاومت در گفت گو با "جام جم"
اسماعیل حلالی در گفتوگو با جامجم: